یک پژوهشگر میراث فرهنگی و بناهای تاریخی در خمینی‌شهر گفت:  خانه تاریخی“ مُجیر“ ظرفیت بالایی برای جذب گردشگران به این شهر کهن و همچنین معرفی مشاغل، فرهنگ و هنر“ سِدِه ” قدیم دارد.

علیرضا اشرفی در گفتگو با کسب فردا- اظهارکرد: خانۀ تاریخی ” مُجیر” در خیابان مدرس و محله “اندوآن” یا “اندان” خمینی‌شهر قرار دارد و متعلق به “حاج ابوالحسن مجیر” از تاجران معروف تنباکو در نیمه عصر قاجار بوده است.

وی افزود: این خانۀ خشت و گِلی، وسعتی در حدود 3800 مترمربع داشته که در حال حاضر مساحتی کوچکتر از مساحت قبل دارد و سبک معماری آن تلفیقی از معماری‌ فرنگی و ایرانی است، همچنین در سال‌ 1383 به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسید و در سال 1388 توسط شهرداری مرمت گردید.

این پژوهشگر ادامه‌داد: با توجه به تاریخ فوت “حاج ابوالحسن مجیر” که در سال 1285 (ه.ق) اتفاق‌افتاده بود و با توجه به اینکه خانۀ ” امیرسرتیپ سِدهی” که در سال 1314 (ه.ق) ساخته شده بود، می‌توان به یقین رسید که خانۀ “مجیر“ مربوط به دوران ناصرالدین شاه قاجار می‌باشد و قدیمی‌تر از خانۀ سرتیپ سدهی است.

اشرفی یادآوری‌کرد: این نوع معماری در خانه معروف ” امیر سرتیپ سدهی” که در محله “فروشان” ساخته شده نیز قابل مشاهده است، ولی قطعا افراد ثروتمند و صاحب منصب توانایی ساخت آن را داشته‌اند.

وی اضافه‌کرد: با توجه به اتصال منزل “زینعلی” به خانه” مجیر ” می‌توان تا حدی احتمال داد که قدمت خانه تاریخی” مجیر” شاید به دوران صفوی نیز برسد، هرچند یقین کامل در این مورد وجود ندارد.

این مرمتگر بناهای تاریخی، تصریح‌کرد: البته نوع معماری آن در حال حاضر شاهدی بر معماری قاجاری عهد ناصری می‌باشد و احتمالا در گذشته به جای این منزل، خانه‌ای دیگر وجود داشته و بعدها “حاج ابوالحسن مجیر” بر روی بقایای خانۀ قدیمی، این منزل را بنا نهاده است.

تلفیقی از معماری فرنگی و ایرانی

اشرفی درباره معماری این اثر تاریخی، اظهارکرد: همانطور که اشاره شد معماری خانۀ مجیر تلفیقی از فرنگی – ایرانی است و دارای هشت اتاق سه دری و پنج دری “تابستان نشین و زمستان نشین” است. به عبارت بهتر مکان زندگی خود را بر اساس تابش آفتاب در فصول سال تغییر می‌دادند.

وی با اشاره به وجود حیاط و حوض در این منزل، گفت: ورودی خانه یک “هشتی” با چهار درب وجود داشت که یکی از آنها به بارانداز و دیگری به باغ مجاور که در حال حاضر اثری از آن وجود ندارد و یک ورودی دیگر توسط دالان به حیاط مرکزی باز می‌شود.

این کارشناس ارشد مرمت بناهای تاریخی، افزود: ایوان‌ این خانه دو طبقه است و زیرزمینی به عمق 40 تا 50 سانتی‌متر دارد که به موزل مشاهیر تبدیل شده است.

اشرفی یادآوری‌کرد: خانۀ مجیر دارای یک تالار پذیرایی پنج دری است، همچنین اتاق “چاه منبع”، مطبخ و …. در آن وجود داشته که اکنون نیز مشاهده می‌شود.

وی تاکیدکرد: در کنار مطبخ اتاقی به نام “حویج خانه” وجود داشته که در اصل “حوایج‌خانه” است و ریشۀ آن به واژۀ حاجت و لوازم ضروری آشپزی و خوراکی باز می‌گردد.

این پژوهشگر با بیان اینکه ستون‌ها و سرستون‌های ایوان نیز از نوع “کرنتی” است، گفت: قسمتی از منزل مجیر یک مسجد کوچک وجود دارد که  احتمالا خود حاج ابوالحسن مجیر آن را ساخته بوده و از سمت خانه راه ورودی دارد، همچنین معتقدم که از داخل کوچه نیز درب ورودی داشته که فعلا بسته شده است.

فوت“ ابولحسن مجیر“ ربطی به تحریم تنباکو ندارد

اشرفی در بخش دیگری از سخنان خود – اظهارکرد: “حاج ابولحسن مجیر” یک تاجر بزرگ توتون و تنباکو در سِدِه قدیم و شاید تمام منطقۀ “ماربین” بود و طبق برخی سخنان افراد محلی به دلیل قضیۀ تحریم تنباکو در زمان ناصر‌الدین شاه قاجار ورشکسته شده و حتی فوت کرده بود، اما قطعاً به این روایات باید شک نمود.

وی افزود: “ابولحسن مجیر” در سال 1285 ه.ق فوت کرده بود و تحریم تنباکو در سال 1309 ه.ق  رخ داد در نتیجه فوت مالک این خانه به چندسال قبل از واقعۀ نهضت تنباکو می‌رسد، به بیان بهتر دارایی “حاج ابولحسن مجیر”  در بین وارثان وی تقسیم و به مرور زمان خرج شده بود.

ضرورت ایجاد سازه “ناکِش” 

این کارشناس درباره مرمت این بنای تاریخی، گفت: در سال 1388 خانۀ مجیر توسط شهرداری خمینی‌شهر از وارثان آن خریداری شد و مرمت‌هایی خوبی روی آن انجام گرفت و به دفتر سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی  شهرداری تبدیل شده است.

اشرفی اضافه‌کرد: اساسا احیای خانه‌های قدیمی و رفت و آمد مردمی در آن از تخریب هربنایی جلوگیری می‌کند ولی به هر صورت اصول مرمت نیز باید رعایت شود.

وی تصریح‌کرد: معتقدم که دیوارهای این بنای تاریخی نیاز به “اجرای ناکش ” یا “نم‌کش” برای هدایت رطوبت دیوار به سمت باغچه دارد تا از تخریب و ترک خوردگی در دیوارها جلوگیری شود.

مسئولان به پیشنهادات کارشناسی توجه کنند

این پژوهشگر، کار مرمت بناهای تاریخی خمینی‌شهر برای جذب توریست به شهرستان را  موثر دانست و گفت: در سال‌های گذشته به برخی مدیران شهرداری پیشنهاد دادم که بهتر است گردشگرانی که به اماکن تاریخی اصفهان وارد می‌شوند را با سرویس رایگان به مکان‌های تاریخی خمینی‌شهر وارد کنیم.

اشرفی با انتقاد از بی‌توجهی به این نظر، یادآوری‌کرد: بناهای تاریخی خمینی‌شهر برای تمام ایرانیان شناخته شده نیست، بنابراین با تشویق و هدایت مسافران از داخل شهر اصفهان به این مکان‌ها ، بهترین تبلیغ را انجام داده‌ایم.

وی در پایان تاکید‌کرد: خانه تاریخی مجیر همانند منزل سرتیپ، زهتاب، عصارخانه و … پتانسیل بالایی برای جذب گردشگران و معرفی تاریخ، فرهنگ، هنر و مشاغل “سِدِه” قدیم دارد.

گفتگو: کامران صباغی – کسب فردا

انتهای پیام